Akronim VUCA po raz pierwszy został użyty w 1987 roku przez amerykańską armię w celu określenia rzeczywistości będącej wynikiem zimnej wojny i rozpadu bloku wschodniego. Eksperci od wojskowości zauważyli, że dotychczasowe, sprawdzone metody postępowania nie przekładają się na wyzwania stawiane przez otoczenie. Świat znalazł się w nowej sytuacji ekonomicznej, geopolitycznej i społecznej. Wymusiło to konieczność przystosowania się do nowych warunków.
Czy akronim VUCA w sektorze TSL ma znaczenie? Jak z wyzwaniami VUCA w sektorze TSL radzą sobie przedsiębiorstwa?
Warto podkreślić, iż wojskowe podejście do terminu VUCA jest podobne do tego biznesowego. W obydwu środowiskach decyzje są archiwizowane, aby w przyszłości móc je ponownie przeanalizować, dokonać korekt i wyciągnąć wnioski pomocne przy przygotowywaniu strategii przez nową kadrę. Te doświadczenia składają się na zbiór nieopatentowanych informacji praktycznych, wynikających z historii (ang. know-how). Są to tajne dane, niedostępne do analizy przez osoby postronne, a do ich uzyskania konieczne jest udzielenie gwarancji, zabezpieczenia oraz zapłata wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotu umowy (np. baza danych, strategia, procedury, przepisy, patenty).
Czym jest VUCA?
Akronim VUCA pochodzi od pierwszych liter następujących angielskich słów:
- „V” od volatility, czyli zmienność – żyjemy w czasach zmian, na które albo nie można się przygotować albo trudno jest to zrobić, ponieważ nie da się ich przewidzieć. VUCA jest obecnie światem pełnym „czarnych łabędzi”, czyli nieoczekiwanych sytuacji, które kiedy już się pojawią, zmieniają wszystko, np. pandemia spowodowana wirusem SARS-CoV-2. Dla taksówkarzy czarnym łabędziem było powstanie Ubera, dla Nokii – IPhone, a dla TomTom Map Google.
- „U” od uncertainty, czyli niepewność – brak możliwości przewidywania, nie tylko w obszarze pojawiających się ryzyk, ale także zmieniających się potrzeb konsumentów. Tempo zmian jest tak szybkie, że menedżerowie nie są w stanie nadążać za śledzeniem branżowych nowinek (technicznych, zarządczych, prawnych, finansowych), nie mówiąc już o skutecznym ich wdrażaniu, mając swoje bieżące obowiązki. Cechą charakterystyczną jest to, że przyczyna i skutek nie są do końca znane, np. pandemia i niepewność odnośnie do jej wpływu na gospodarkę.
- „C” od complexity, czyli złożoność – świat VUCA to kumulacja wielu informacji częstokroć pokrywających się i nieraz trudnych do zrozumienia. Organizacje działają w szeroko rozumianym, złożonym oraz dynamicznym środowisku i są od niego na tyle zależne, że wdrożenie strategii staje się szybko testem sprawności funkcjonowania organizacji. Środowisko jest skomplikowanym systemem wielu trendów, zdarzeń, rynków, które tworzą kontekst działania firmy. Ważne jest także, aby oprócz analizy czynników i wpływów wewnętrznych zwrócić uwagę na kwestie niskiej systematyzacji wiedzy w organizacjach. Przykładem jest rozszerzenie działalności na rynki zagraniczne, co jest skomplikowanym procesem, ponieważ wiąże się z koniecznością działania w złożonej sieci przepisów, opłat i kwestii logistycznych.
- „A” od ambiguity, czyli niejednoznaczność – oznacza, że funkcjonujemy bez jednoznacznych uwarunkowań, wśród błędnie odczytywanych znaczeń, warunków i relacji przyczynowo – skutkowych. Brakuje wcześniejszych wydarzeń, które pomogłyby przewidzieć czego się spodziewać. Charakterystyczny jest także związany z niejednoznacznością paradoks eksperta, wiedza eksperta opiera się na rutynie, tzn. na umiejętnościach opanowanych do perfekcji poprzez długotrwałe stosowanie w pewnym specjalistycznym obszarze (mówimy: „wiedza przez praktykę, doświadczenie”). Paradoks polega na tym, że tego rodzaju skuteczność możliwa jest wyłącznie w stabilnym środowisku. Gdy obszar działania eksperta przestaje być stabilny, jego umiejętności stają obciążeniem i to w sposób niepostrzeżony dla niego samego. Działając na ich podstawie przejawia on tendencję do schematycznego myślenia, tj. ignorowania nowych, nietypowych informacji oraz silnego oporu przed zmianą utrwalonych nawyków w myśleniu i działaniu.
VUCA w sektorze TSL
Wymagania stawiane przez otoczenie sprawiają, że sektor TSL szybko adaptuje kwestie technologiczne. Zazwyczaj innowacje w przedsiębiorstwie wymuszają firmy, które znajdują się we wspólnej branży. Przedsiębiorstwa wprowadzają je, aby wyróżnić się na tle konkurencji i utrzymać pozycję na rynku, którego dynamizm usług przyczynia się do rozwoju technologii. Dzięki temu poszukiwane są najlepsze rozwiązania logistyczne, wspierające procesy produkcyjne, usługowe i informacyjne.
Przykładem firmy, która stosuje innowacyjne rozwiązania, usprawniające procesy logistyczne jest Amazon. Zrobotyzowany magazyn wykorzystuje systemy do automatycznego przemieszczania towarów. W magazynie towary transportowane są za pomocą przenośników i ładowarek sterowanych przez człowieka. Towar przechowywany jest na przenośnych półkach. Po wprowadzeniu produktu do systemu, program kieruje do niej bezzałogowego robota, który podnosi półkę z towarem i transportuje go do operatora, który wybiera żądany produkt. Roboty magazynowe poruszają się po kompleksie za pomocą kodów QR na podłodze. Czujniki zapobiegają zderzaniu się robotów ze sobą. Są one zdolne do samoładowania.
Pandemia koronawirusa odmieniła całą gospodarkę. Przyczyniła się do rozwoju rynku e-commerce, a także wymusiła na przedsiębiorstwach adaptację do zmieniającej się rzeczywistości. W celu zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom i Klientem firma Röhlig Suus Logistics wprowadziła dwie nowe usługi: dostawę bezdotykową i możliwość płatności BLIK. W usłudze dostawy bezdotykowej wykorzystywana jest aplikacja, zainstalowana na urządzeniach mobilnych kierowców. W dniu dostawy Klient otrzymuje SMS-a z informacją o planowanej finalizacji zamówienia i z kodem odbioru. Takie rozwiązanie wyeliminowało konieczność podpisywania dokumentów i ograniczyło kontakt między dostawcą, a odbiorcą. Drugim przykładem wdrożonym przez operatora logistycznego jest wprowadzenie usługi płatności bezdotykowej i bezgotówkowej – BLIK. Mimo tego, iż usługa jest dostępna w ofercie firm kurierskich, to w przypadku kompleksowych operatorów logistycznych nie była tak powszechna. Cyfryzacja sektora TSL to proces, który bardzo przyspiesza i jest nieunikniony, przedsiębiorstwa, które chcą przetrwać i utrzymać swoją pozycję na rynku powinny wdrażać rozwiązania informatyczne, usprawniające procesy i zarządzające relacjami.
VUCA w ubezpieczeniach
Do innowacyjnych rozwiązań musi dostosowywać się sektor ubezpieczeniowy. Kilka miesięcy temu (luty 2021 r.) Generali przedstawiło i wdrożyło produkt do zarządzania wierzytelnościami – windykacyjny assistance. Jest to pierwsze takie rozwiązanie w Europie, dostarczone przez firmę Vindicat, która specjalizuje się w innowacyjnym podejściu w zakresie windykacji należności. Produkt jest skierowany do przedsiębiorstw z sektora MŚP – dla tych, którzy sprzedają swoje usługi/towary z odroczonym terminem płatności. Jak wynika z raportu opracowanego przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii – ponad 80% firm deklaruje problem z przeterminowanymi płatnościami. Produkt obejmuje rozwiązanie polegające na procesach do automatycznej windykacji, co sprawia, że cena za używanie narzędzia jest kilkadziesiąt procent tańsza od standardowego modelu obsługi na rynku. Vindicat dostarcza klientom narzędzie i całe know-how, jak skutecznie, zgodnie z prawem, ubiegać się o swoje należności od kontrahentów. Pomysł jest prosty, nowatorski i ciekawy produktowo. Dodatkowo jest szansą na pokazanie, że ubezpieczyciel dba o klienta i jego biznes, a co najważniejsze, może pozytywnie wpływać na utrzymanie relacji z Klientem i wzrost poziomu sprzedaży.
Cyfryzacja ubezpieczeń trwa już od lat. Wydarzenia ostatniego roku dodatkowo podkreśliły konieczność mocniejszego włączenia wirtualnej rzeczywistości zarówno w proces sprzedaży – obsługi ubezpieczeń oraz ubezpieczonych – jak i w organizację pracy samych ubezpieczycieli. Kolejnym elementem innowacji jest wykorzystywanie przez branżę dronów, które sprawdzają się przy oględzinach miejsca szkody. Takie rozwiązanie niesie ze sobą niwelację kosztów, a także usprawnienie wielu procesów. Służą one zwiększaniu bezpieczeństwa oraz skróceniu czasu, poprzez wykorzystywanie ich do kontroli w niebezpiecznych warunkach, np. w przypadku awarii czy katastrofy, dron może dostarczyć informacje na długo przed tym, kiedy miejsce będzie bezpieczne dla specjalistów, którzy mieliby określić wielkość szkody.
VUCA w STBU
Przykładem stosowania innowacyjnych rozwiązań, dostosowywania się do wymagań klientów oraz rzeczywistości VUCA w sektorze TSL są aktualności i usługi udostępniane na portalu internetowym www.ubezpieczeniatsl.pl. Na platformie znajdują się nie tylko branżowe artykuły, nie tylko kalendarz istotnych wydarzeń dla sektora TSL, ale przede wszystkim – co stanowi serce i przewagę konkurencyjną tego serwisu – rozbudowana baza szkoleniowa, która jest dostosowana do wymagań (często indywidualnych) Klientów.
Kolejnym elementem jest system MyCargo. To nasza odpowiedź na głosy z rynku i technologiczne uzupełnienie „directowych” systemów, które znajdują się w rozproszonej ofercie ubezpieczycieli. Można tu będzie zamawiać bezpośrednio pojedyncze ubezpieczenia cargo dla swoich transportów.
To tylko wierzchołek góry lodowej, ale takie działania się już pojawiają. I będzie się ich pojawiać jeszcze więcej. Rosnąca konkurencja i coraz wyższe oczekiwania nabywców stają się podstawowym czynnikiem determinującym rozwój w branży ubezpieczeniowej. Pytanie… ile z nich będzie musiało ewoluować z pierwotnych założeń? W końcu w zmiennym, niepewnym, złożonym i niejednoznacznym świecie… zmienia się wszystko – i to bardzo szybko.
Źródła:
HOŁOGA O., Raport HR 2019 – VUCA- nowa normalność? Projekt Gamma, Warszawa 2019, 3-4.
https://wareteka.pl/blog/roboty-magazynowe-przyklady-automatyzacji/
https://gu.com.pl/windykacyjny-assistance-vindicat-w-generali/
https://www.logistics-manager.pl/2020/08/28/pandemia-covid-19-przyspiesza-rozwoj-branzy-tsl/
