Szacowanie ryzyka w transporcie jest niezbędne, żeby dobrze ubezpieczyć i (ewentualnie) zlikwidować szkodę. Trzeba przy nim pamiętać o wielu czynnikach. Czasami bardzo rozbudowanych i wielowątkowych. Bardzo pomocna jest w takim przypadku wiedza, np. z zakresu towaroznawstwa.
Czym jest towaroznawstwo
Zakres towaroznawstwa obejmuje nie tylko charakterystykę samych towarów, ale na przykład też ich rozmieszczenie geograficzne. W przypadku surowców opisuje ich właściwości i wpływ na jakość gotowych wyrobów. Mieszczą się w nim podstawowe parametry procesów technologicznych, zasady klasyfikacji jakościowej towarów, metody badań, oceny jakości, a także rodzaj stosowanych opakowań. W zakres ten wchodzą również przepisy normalizacyjne i prawne regulujące jakość, oznakowanie towarów oraz właściwości towarów pozwalające na zaspokojenie określonych potrzeb użytkowników.
Z punktu widzenia towaroznawstwa istotnym zagadnieniem jest również sam proces przewozu towarów i sposoby ich magazynowania.
Z perspektywy interesujących nas zagadnień transportowych możemy zadać sobie pytanie:
Co powinniśmy wiedzieć ogólnie o towarach, a co powinniśmy koniecznie wiedzieć o poszczególnych towarach?
Odpowiedź na pierwszą część wydaje się prosta i z reguły każdy z nas ma ogólne pojęcie o właściwościach towarów. Natomiast odpowiedź na drugą część jest bardziej skomplikowana i wymaga połączenia wielu nauk, specjalistycznej wiedzy i… praktyki.
Dokonując zakupu jakiegokolwiek towaru, zwracamy uwagę na jego jakość. Często czytamy skład i sprawdzamy surowce, z których został wykonany. Czy w sklepie dokonamy zakupu, np. pieczywa, które jest niedopieczone, niewyrośnięte, spłaszczone?
Zapewne nie.
W prosty i szybki sposób ocenimy je na podstawie wyrośnięcia, elastyczności i chrupkości skórki. Bez większego zaangażowania możemy określić, że nie będzie smaczne.
Towaroznawstwo w transporcie
W momencie zakupu nie zastanawiamy się dlaczego jest ono słabej jakości i co miało na to wpływ. Natomiast jeżeli sami wypiekamy pieczywo w domu i nie uda się nam wypiek… wtedy zaczniemy analizować dlaczego nam nie wyszło i jaka była tego przyczyna.
Ten przykład możemy rozważać dalej. Na wyrośnięcie pieczywa w dużej mierze ma wpływ jakość mąki. Jeżeli użyjemy do wypieku pieczywa mąki złej jakości, zawilgoconej, stęchłej, zanieczyszczonej szkodnikami podczas transportu czy magazynowania – wpłynie to ujemnie na jego wygląd, chrupkość, kolor i smak.
Wreszcie, pieczywo przewożone w prawidłowy sposób, ułożone w pojemniku rzędami, zachowuje swój prawidłowy kształt i chrupkość. Natomiast pieczywo ułożone jedno na drugim, w stosy – łatwo ulega spłaszczeniu, odkształceniu, zawilgoceniu. Przykład ten można rozwijać jeszcze dalej poprzez analizę każdego surowca, który miał zastosowanie w produkcji/wypieku pieczywa, np. drożdży, cukru, soli, zboża itp.
Jak możemy zauważyć na prostym przykładzie, interdyscyplinarność towaroznawstwa łączy w sobie różne nauki, m.in. fizykę, chemię, materiałoznawstwo, mikrobiologię, technologię, logistykę, spedycję, transport i wiele innych.
Zagłębiając się bardziej w dziedzinę towaroznawstwa możemy wyodrębnić ładunkoznawstwo, zajmujące się towarami w procesie przemieszczania. Opisuje ono podatność transportową towarów, ich szczególne właściwości w transporcie – wrażliwość na niekorzystne czynniki występujące podczas przewożenia, typowe i nietypowe zmiany i procesy zachodzące w ładunkach, a przede wszystkim wskazuje na przyczyny ich powstawania.
Ładunkoznawstwo obejmuje klasyfikację ładunków pod kątem ich naturalnej, technicznej i ekonomicznej podatności przywozowej i magazynowej. Wskazuje też na metody zabezpieczenia ładunków przed oddziaływaniem różnych czynników niszczących.
Towaroznawstwo i szacowanie ryzyka w transporcie
Szacowanie ryzyka w transporcie to nie bułka z masłem. Niezbędna jest do niego szerokie doświadczenie specjalistyczne. Obejmujące nie tylko wiedzę z zakresu sposobów i metod przygotowania ładunków do przewozu, warunków ładowania, przeładowywania, przewozu i składowania. Wymagana jest też solidna znajomość właściwości towarów, szczególnie tych decydujących o technice, technologii i logistyce transportu.
To ważne zagadnienie. Ponieważ bez szacowania ryzyka nie da się dobrze ubezpieczyć przewożonych towarów. A później – w przypadku ewentualnej szkody, zlikwidować jej z pozytywnym – mierzonym wysokością odszkodowania efektem.
Dlatego zawsze warto sięgnąć po pomoc specjalistów. I ten skomplikowany i ryzykowny schemat… upraszczać.
- H. Mokrzyszczak, Ładunkoznawstwo. Technologia zabezpieczania ładunków w transporcie, WKiŁ, Warszawa 1974.
- A. Salomon, Spedycja w handlu morskim. Procedury i dokumenty, WydawnictwoUniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
